سیاست عشایری پهلوی اول درباره ایلات کرد با تکیه بر ایلات کردستان و کرمانشاه

در پژوهش پیش رو با عنوان «سیاست عشایری پهلوی اول درباره ایلات کرد با تکیه بر ایلات کردستان و کرمانشاه» با استفاده از روش «توصیفی – تحلیلی» سعی شده است تا به شرح و وصف برنامه هایی که دولت برای ایلات و عشایر اتخاذ کرده، پرداخته شود. همچنین با مطالعه دقیق بستر زمانی و مکانی دوره ای که در آن سیاست عشایری طراحی و اجرا شده، اثرات سیاست عشایری برای ایلات کرد مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار گیرد. به این منظور برای شناخت دقیق از بستر اقدامات دولت پهلوی اول درباره ایلات کرد، ابتدا اوضاع ایران و منطقه قبل از پهلوی اول مورد بحث و بررسی قرار گرفته و تاثیر مسائل بین المللی (تجزیه عثمانی و تلاش کردها برای ایجاد کردستان مستقل) نیز بر وقایع کردستان ایران را مورد توجه قرار داد. باتوجه به موارد اشاره شده انتظار می رود که سیاست عشایری پهلوی اول در شرایط خاصی در کردستان و کرمانشاه توسط نظامیان ومجریان و با نگاهی متفاوت تر، به نسبت سایر ایلات اجرا شده باشد. بطور کلی بر آنیم که سیاست عشایری پهلوی اول بر ایلات کرد درچه صورتی بر آنان تحمیل شد؟ این سیاست ها تا چه اندازه زندگی ایلات کرد را تحت تاثیر قرار داده است؟ سیاست عشایری پهلوی اول در سه مرحله خلع سلاح، سلب قدرت سران ایلات و اسکان بصورت برنامه عمومی در تمام کشور آغاز شد. شدت اجرا و میزان رویارویی های نظامی وتقدم و تأخر این مراحل در تمام ایلات یکسان نبود. خلع سلاح ایلات کرد از برنامه های مهم دولت در دوره قبل از سلطنت رضا شاه و با تلاش های نطامیان در سرکوب اسماعیل آقا سمیتقو و سردار رشید اردلان آغاز گردید و با جدیت زیادی در مورد سایر ایلات کرد پیگیری شد. منسجم ترین برنامه دولت در خلع سلاح جعفر سلطان هورامی در سال 1310صورت گرفت، اگر چه جعفر سلطان به املاکش در کردستان عراق فرار کرد اما این واقعه منجر به خلع سلاح سایر ایلات و طوایف منطقه گردید. ادامه سیاست های خلع سلاح در مورد ایل گلباغی نیز در سال 1317 به اجرا در آمد که موجب به عمل در آمدن گسترده ترین سیاست عشایری رضا شاه درباره ایلات کرد و کوچاندن آنان به مناطق مرکزی ایران و اسکان شان شد. مرحله دوم سیاست عشایری اگر چه از سال های قبل و با دستگیری سردار رشید اردلان، سردار مقتدر سنجابی و برادرش و همچنین امیر مخصوص کلهر آغاز شده بود اما بلافاصله بعد از خلع سلاح عشایر مرزی ادامه یافت و به نام پاک کردن صفحات غرب از مفسدینی که با اجانب ارتباط دارند صورت گرفت که موجب دستگیری بیش از 300 تن از سران ایلات کرد گردید. اسکان عشایر کرد اگر چه با تخصیص برنامه های خاص همانند واگذاری املاک خالصه و ارائه اعتبار از مرکز شروع شد اما به شدت و سختگیری که در باره دو رکن اول صورت گرفته بود، اجرا نشد وسهل گیری هایی در اجرای آن به چشم می آید. در تمام اجرای این مراحل سیاست های فرهنگی رضا شاه نیز بر مشکلات مردم و ایلات و عشایر کرد می افزود.